Thursday, November 19, 2009

urTierTobis strategiebia:

a) Ria _ daxuruli;

b) monologi _ dialogi;

g) roluri (socialuri rolidan gamomdinare) _pirovnuli (“kacuri” urTierToba).

Ria urTierToba _ survili da unari srulad gamoxato sakuTari Sexeduleba da mzadyofna gaiTvaliswino sxvebis poziciebi.

daxuruli urTierToba _ survilis arqona an uunaroba gasagebad gamoxato sakuTari Sexeduleba, sakuTari damokidebuleba. daxuruli komunikaciebis gamoyeneba gamarTlebulia im SemTxvevaSi: a) rodesac arsebobs mniSvnelovani gansxvaveba sagnobrivi kompetenciis xarisxSi da uazrobaa daxarjo dro da Zalisxmeva “dabali kompetenciis mxaris” xarisxis amaRlebaSi; b) arasasurvelia konfliqtur situaciebSi sakuTari grZnobebisa da gegmebis gaxsna oponentisaTvis.

naxevrad daxuruli komunikacia _ calmxrivi gamokiTxva, rodesac adamiani cdilobs sxva adamianis poziciis gagebas, xolo tviton ar xsnis sakuTar “karts”.

“problemis isteriuli wardgena” _ adamiani Riad gamoxatavs sakuTar grZnobebs, problemebs, mdgomareobas da amavdoulad saerTod ar ainteresebs aqvs Tu ara sxva adamians survili moisminos misi problemebis Sesaxeb.

urTierTobis taqtika _ urTierTobis wesebis codnisa da teqnikis gamoyenebis safuZvelze komunikatiuri strategiis realizacia konkretul situaciaSi.

urTierTobis teqnika _ laparakisa da mosmenis konktetuli komunikatiuri Cvevebis erToblioba.

urTierTobaSi gamoyofen Semdeg poziciebs:

1. Tanamosaubris miRebis keTilganwyobili pozicia;

2. neitarluri pozicia;

3. Tanamosaubris armiRebis arakeTilganwyobili pozicia;

4. dominirebuli, anu “urTierToba zemodan”;

5. Tanasworuflebiani urTierToba;

6. damorCileba, anu pozicia “qvemodan”;

urTierTobis mTavari Sinaarsi _ aris partniorze zemoqmedeba.

urTierTobis propcesSi adamanebis erTi meorze zemoqmedeba ganixileba transaqturi analizis meoxebiT.

sayovelTao aRiarebiT sargeblobs e.bernis mier SemuSavebuli sqema, romelSic ZriTad cnebebs warmoadgenen me-sa da transaqciebi-s (anu urTierTobis erTeulebis) mdgomareobebi.

transaqcia _ urTierTobaSi partniorTa urTierTqmedebis erTeuli, romelic Tan axlavs TiToeulis mocemul pozicias.

am mdgomareobebis repertuari e.bernma dayo Semdeg kategoriebad:

1. me-s mdgomareobebi, mSoblebis xatebis Tanmxvedri;

2. me-s mdgomareobebi, realobis obieqturad Sefasebisken mimarTuli;

3. me-s mdgomareobebi, adreul bavSvobaSi dafiqsirebuli da jer kidev momqedi, romlebic warmoadgenen arqaul gadmonaSTebs.

am mdgomareobebis araformalurma gamovlinebebma miiRes mSoblis, zrdasrulis da bavSvis saxelebi.

me-s mdgomareobebi aris normaluri fsiqologiuri fenomenebi. mdgomareobebis yoveli tipi Taviseburad sasicocxlod mniSvnelovania adamianisaTvis.

urTierTobis transaqturi analizi gamoyofs sam ZiriTad mdgomareoba-pozicias: mSobli, zrdasruli da bavSvi, romlebsac SeuZliaT erTmaneTi araerTxel Secvalon dRis ganmavlobaSi, an romelime maTgani prevalirebdes adamianis qcevaSi.

bavSvis poziciidan adamiani sxvas uyurebs TiTqosda qvemodan zemoT, damorCilebis mzadyofniT, ganicdis sixaruls imis gamo, rom is uyvarT, da amavdroulad aqvs gaubedaobisa da daucvelobis SegrZneba. es aris bavSvobis ZiriTadi pozicia, magram xSirad gvxvdeba zrdasrulebSic. [moiyvaneT magaliTebi]. bavSvis poziciidan “TamaSoben” axalgazrda specialistis, aspirant-maZieblis, publikis sayvareli varskvlavis rols.

mSobelis poziciidan “TamaSoben” moxuci mamis, ufrosi dedmamiSvilis, yuradRebiani meuRlis, pedagogis, eqimis, ufrosis, an gamyidvelis [“gamoiareT xval”] rols.

zrdasrulis poziciidan “TamaSoben Tavisi fasis mcodne mezoblis, SemTxveviTi Tanamgzavris, TanamSromlis da sxva rolebs.

mSobelis “poziciaSi” SeiZleba iyos ori nairsaxeoba:

1. “damsjeli mSobeli” _ miuTiTebs, ubrZanebs, akritikebs, sjis Secdomebisa da daumorCileblobisaTvis;

2. “mzrunveli mSobeli” _ urCevs rbil formaSi, icavs, mfarvelobs, exmareba, mxars uWers, uTanaugrZnobs, ecodeba, zrunavs, patiobs Secdomebsa da wyenas

bavSvis poziciaSi gamoyofen “gamgone bavSvsa” da “meamboxe bavSvs”(axasiaTebs: “ar minda”, “ar gavakeTeb” da sxva).

yvelaze warmatebul da efeqturs warmoadgens TanamosaubreTa urTierToba zrdasrulTa poziciidan. aseve warmatebulia “bavSvebis” urTierTobac, isinic ugeben erTmaneTs.

ganvixiloT urTierTobebis zogierTi situaciebi, romlebSic Tanamosaubreebi uerTierTmoqmedeben sxvadasxva poziciebidan.

transaqcia “demagogi”

m m

z z

b b

erTi TanamSromeli eubneba meores: “es ufrosoba kargad moewyo: imis Sesrulebas moiTxoven Cvengan, rasac TviTon ar asruleben”. meore pasuxobs: “aba, is rac nebadarTulia iupiterisaTvis, akrZalulia xarisaTvis”. pirvel Tanamosaubres ukavia “mSoblis” pozicia, vinaidan igi kicxavs. Tanamosaubrisadmi igi axorcielebs gverdiT miSenebas (TanasworTa saubari, anu adgili aqvs m _› m transaqcias). mas pirobiTad iwodeben “demagogs”.

transaqcia “kolega”

xelmZRvaneli ekiTxeba moadgiles: “Tqveni azriT, ra unda unda movimoqmedoT, raTa SevwyvitoT samsaxurSi dagvianebei?”. moadgile pasuxobs: “me maqvs raRac-raRaceebi mofiqrebuli amasTan dakavSirebiT”. (adgili aqvs z _› z transaqcias).

transaqcia “anci”

erTi TamanSromeli eubneba meores: “xom ar “movtydeT” da vuyuruT “dona barbaras”, vidre ufrosoba ar aris?”. (adgili aqvs b _› b transaqcias).

transaqcia “profesori da parlamentiori”

ufrosi _ xelqveiTs: “dagvianebiT Tqven Zirs uTxriT Tqven avtoritets”. xelqveiTi: “me mesmis da gavkeTeb aucilebel daskvnebs”.

ufrosi kicxavs xelqveiTs, anu ukavia “mSoblis” pozicia. amavdroulad igi axorcielebs midgomas zemodan, apelirebs ra xelqveiTis gonisadmi. anu adgili aqvs m _› z transaqcias. mas ewodeba “profesori”.

xelqveiTi, rogorc gonieri adamiani, aRiarebs Tavis Secdomas (pozicia “zrdasruli”) da sadavod ar miaCnia xelmZRvanelis ufleba misces mas SeniSvnebi (pozicia “xelmZRvanelis” qvemodan midgoma). am transaqcias m ‹_ z ewodeba “parlamentiori”

transaqcia “bosi da boTe”

xelmZRvaneli _ xelqveiTs: “rogor ar grcxveniaT gavianebisaTvis?!” ikavebs ra gakicxvis pozicias (“xelmZRvaneli”) da mimarTavs ra sircxvilis grZnobas (“bavSvi”), igi axorcielebs midgomas zemodan m _› b. am transaqcias ewodeba “bosi”.

Tu tanamosaubre pasuxobs: “mapatieT, mets aRar vizam”, amit igi iRebs poziciebis mocemul ganawilebas, anu anxorcielebs m ‹_ b tarnsaqcias. am transaqcias ewodeba “boTe”.

transaqcia “aRmzrdeli” da “raorao”

mewarme aRSfoTebiT mimarTavs sagadasaxado inpeqtors: “ra uflebis ZaliT dagvakisreT jarima?”. inspeqtori: “modiT gavaverkveT”. iRebs dokumentebs da uxsnis sanqciebis dadebis mizezebs. saubris iniciatori avlens wyenas, anu iqceva rogorc “bavSvi”. igi informaciisaTvis mimarTavs Tanamosaubres, aniWebs mas “zrdasrulis” pozicias, anu axorcielebs midgomas qvemodan b _› z. mas ewodeba “raorao”. Tanamosaubre iRebs poziciebis am ganawilebas da axorcielebs midgomas b ‹_ z, romelsac ewodeba “aRmzrdeli”.

iniciatoris mier mocemuli poziciebis ganawileba Tu ar awyobs partniors, aman SeiZleba gamoiwvios konfliqti, anu aris konfliqtogenuri.

transaqcia “parlamentiori” “bosis” winaaRmdeg

erTi TanamSromeli eubneba meores: “es ufrosoba kargad moewyo: imis Sesrulebas moiTxoven Cvengan, rasac TviTon ar asruleben”. meore pasuxoba: “gaaCnia vin, magaliTad Cems Sefz,e, me amis Tqma ar SemiZlia”. aSkara braldebis sawinaaRmdegod man daikava gonieri pozicia, anu “zrdasrulis” pozicia “parlamentioris” tipis transkrifciiT.

poziciebis aRniSnulma uTanxmoebam SeiZleba gamoiwvios kamaTi da Cxubi.

transaqcia “bosi” “ancis” winaaRmdeg

erTi TamanSromeli eubneba meores: “xom ar “movtydeT” da vuyuruT “dona barbaras”, vidre ufrosoba ar aris?”. meorem mkacrad upasuxa: “ara grcxvenia ams rom mTavazob? maS vinRa imuSvebs?”. es aris aSkarad “mSoblis” pozicia. situaciis konfliqtogenoba aSkaraa.

transaqcia “bosi” “kolegis” winaaRmdeg

gaerTianebuli ganyofilebis ufrosi: “minda mogeTaTbiroT, ra movimoqmedo, rom sasaxurebma ar Caagdon angariSebis mowodebis vadebi”. xelmZRvaneli: “aq gansaxilvelic ki araferi ar aris. 100% depremireba da uceb gaixseneben disciplinas!”.

transaqciaze “kolega” Tanamosaubre pasuxobs zemodan midgomiT, ikavebs “mSobelis” pozicias (gakicxva), aniwebs pirvel Tanamosaubres “bavSvis” pozicias (ususuroba), anu pasuxobs “bosis” tarnsaqciiT.

transaqcia “bosi” “bosis” winaaRmdeg


molaparakebebis dros erTi mxare mimarTavs meores: “Tqven CaagdeT mowodeba, ris gamoc Cven ganvicadeT sagrZnobi zarali”, pasuxi: “ara, es Tqven xarT damnaSaveebi, radgan daagvianeT winaswargadxda”.

es aris “mSoblis” pozicia, orive SemTxvevaSi mimarTuli “bavSvisadmi”: aranairi argumentebi, fsoni mxolod damorCilebaze. anu “bosis” transaqcia. magram pasuxebic modian “mSoblis” poziciidan (moiTxoven mis qmedebebSi ar Carevas) aseve mimarTulia “bavSvis” poziciisadmi.

transaqturi analizi saSualebas iZleva aRiweros ara marto is rasac laparakoben partniorebi, aramed qveteqstebic, gamoxatuli intonaciiT an ubralod nagulisxmevi, rasac didi mniSvneloba aqvs manipulirebis teqnikis gagebisaTvis.

sworad rom qveteqstebi, specialurad modgmuli faruli transaqciebi saSualebas aZleven manipulators marTon Tanamosaubre misi nebis sawinaaRmdegod.

poziciebis ganawileba, mocemuli urTierTobis iniciatoris mier, Semdegnairia:

1. Tu is awyobs partniors, warmoiqmneba komfortuli, ukonfliqto urTierToba;

2. Tu is ar awyobs partniors, warmoiqmneba konfliqti. amasTan: a) Tu poziciebis ganawilebas uweven winaarmdegobas, aman SeiZleba gamoiwvios konfliqti; b) Tu ar uweven winaarmdegobas, maSin adgili aqvs manipulirebas.

poziciebis ganawileba


(1) (2)

ukomfliqto urTierToba

konfliqtogeni

(2a) (2b)

konsensusi

konfliqti

manipulacia

poziciebis ganawileba urTierTobaSi.

manipulacia “maimuni kiserze”.


manipulacia “maimuni kiserze”-s transakcia.

xelqveiTi mimarTavs ufross: “Tqven me damavaleT ... Sovna. es aris aq da aq, magram Cemi avtoritetiT iq verafers gaval. ai Tqven, rom uTxraT _ me SemiZlia maTi ufrosis telefonis akrefa”. moTafluli ufrosi Tanxmdeba: “kargi, vetyvi”. magram, rogorc wesi, erTi darekviT saqme ar keTdeba. an saWiro adamiani ar aris adgilze, an Semxvedri moTxovnebia wamoyenebuli. ufrosi ambobs: “kargi, wadi, me gadavwyvet am saqmes”.

meore dRes xelqveiTi ufrosis kabinetSi iWyiteba da morCili da xvewniTi toniT kiTxulobs: “ver gawyviteT?” mimdinare saqmeebiT dakavebuli ufrosi xels auqnevs: “wadi, imuSave, gadvwyvet”. ramodenime xnis Semdeg, xelqveiTi isev dainteresda, gawyda Tu ara sakiTxi. rogorc vxedavT rolebi Seicvala: Semsrulebeli gaxda xelmZRvaneli, makontrolebeli _ xelqveiTi. Tu rogor moxda es pasuxs iZleva transaqturi analizi.

xelqveiTis mxridan aSkara transaqcia _ mowiwebiTi urTierToba z _› m (“parlamentiori”) ivseba faruliT _ umweoba, mimarTavs mfarvelobisaTvis (b ‹_ m ) (“boTe”).

gaugora ra ufrosis Tavmoyvareobas, xelqveiTma moaxdina misi provocireba mfarvelobiT poziciaze b ‹- - - m, romelic mocemul SemTxvevaSi niSnavs xelqveiTis magivrad misi samuSaos Sesrulebas. Jargonze, Semsrulebelze Camokidebul davalebas uwodeben “maimuni kserze”. mocemul SemTxvevaSi maimuni gadaxta ufrosis kiserze.

manipulacia “yvelas vWirdebi”.

TanamSromeli siamovnebiT iRebs Tavis Tavze uamrav davalebebs, maT Soris sazogadoebrivs, magram rodesac cdiloben misgan miiRon raime konkretuli Sedegi _ igi imizezebs gadatvirTvas, camoTvlis yvela davalebas, romlebic mas “Tavs moaxvies”. saintereso is aris, rom zogierTebi bolomde amdagvarad iqcevian, alalad sjeraT, rom maTTvis saqmea yvelaferi.

manipulacia “RvTis glaxa”.

manipulators xelmZRvanelobisagan Tavi Sors uWiravs, raTAmoiomizezos is, rom mas ar xelmZRvanelobdnen, aravin ar exmareba mas, aravis ar unda misi mosmena da sxva.

manipulacia “bavSvi samsaxurSi”.

am manipulacias atrialeben zogierTi TanamSromlebi, romlebic Tavs “iabdleben”. maTze amboben, rom umjobesia TviTon gavakeToT, radgan ufro swrafad gamova vidre amas avuxsna da mere mainc gasasworebeli iqneba misi gakeTebuli saqme. am tipis manipulatorebis tipiuri gamonaTqvamebia: “me ra profesori var”, “me susti qali var”.

manipulacia “bavSvi saxlSi”.

am manipulacias ojaxebSi Tavis sasargeblod xSirad atrialeben meuRleebi. igi miiRweba umweo “bavSvis” rolis TamaSiT. rasac ar daavaleben, igi akeTebs ise, rom mere misi gakeTebuli saqme xelaxlaa gasakeTebeli. Sedegad MmTeli samuSao saxlSi ekisreba meores.

manipulaciebis analizi gvicvenebs, rom yvela Tavisi sxvaobis miuxedavad, maT gaaCniaT bevri saerTo, rac iZleva saSualebas saimedod davicvaT maTgan Tavi.

nu aCvenebT Tqvens sust wertilebs

gaacnobiereT, rom TqveniT manipulireben

pasiuri dacva

aqtiuri dacva

dasviT wertili i-ze

kontrmanipulacia

manipulaciisagan Tavdacvis sqema

nu aCvenebT Tqvens sust wertilebs. manipulacias safuZvlad yovelTvis udevs Tanamosaubris susti wertilebis gamoyeneba.

adamianebis ZiriTad susti wertilebs miekuTvneba: sixarbe, cnobismoyvareoba, mwvave gancdebis SegrZneba, mariaJoba.

gaacnobiereT, rom TqveniT manipulireben, geTamaSebian da zemoqmedebas axdenen Tqvens pirovnul Tavisufal nebaze. TqviT “ara manipulirebas!!!” es Tqvenze cicvi wyaliviT imoqmedebs.

pasiuri dacvis gamoyeneba maSin aris rekomendirebuli, rodesac ar iciT ra TqvaT, ra gaakeToT, ra upasuxoT manipulators. wauyrueT, viTom ver gaigoneT, ver gaigeT, an sulac SeekiTxeT sul sxva rameze.

praqtika gviCvenebs, rom xSir SemTxvevaSi manipulatori ukan ixevs pirvelsave pasiur Tavdacvis dros. rameTu manipulaciaSi yvelaze saxifaTo aris misi siswrafe, moulodneloba, rodesac dro ar grCebaT imis mosafiqreblad, Tu rogor gamoxvideT am mdgomareobidan. xolo Txovnis gameoreba, Tqven gaZlevT dros mosafiqreblad, gamoavlens manipulatoris WeSmarit zraxvebs da aRreva Seaqvs rolebis miseul ganawilebaSi.

raRaTqma unda yvelaze kargia aqtiuri davdacva. aq mTavaria fsiqologiuri ganwyoba: ar mogeridoT imis Tqma, rasac fiqrobT. dasviT wertili i-ze, TqviT ra gawuxebT partnioris winadadebaSi.

kontrmanipulaciis azri _ viTom ar gesmiT, rom TqveniT apireben manipulirebas, daiwyoT Semxvedri TamaSi da daasruloT is moulodneli kiTxviT, romelic daanaxebs manipulators Tqven fsiqologiur upiratesobas.

zog SemTxvevaSi, rodesac grZnobT, rom TqveniT manipulireben “daeTanxmeT” manpulators. is mizanSewonilia im dros, rodesac ziani manipulirebisagan ufro naklebis, vidre masTan urTierTobis gauaresebisagan. an im SemTxvevaSi, rodesac grZnobT, rom SegiZliaT misi kompensireba moazdinoT sxva qmedebebiT.

Jestebi, informaciis Ddros, arian didi informaciis matareblebi. Jestebis anbani SeiZleba daiyos xuT jgufad:

1. Jestebi _ ilustratoebi _ Setyobinebis Jestebi: maCveneblebi (“saCvenebeli TiTi”), piktografebi, anu gamosaxulebis warmosaxviTi suraTebi (“ai aseTi zomis da konfiguraciis”); kinetografebi _ sxeulis moZraobebi; Jesti _ “bita” (Jesti _ “moSoreba”); ideogrsfebi, anu xelebis Taviseburi moZraobebi, romlebis aerTianeben warmosaxviT sagnebs.

2. Jestebi _ regulatorebi _ Jestebi, romlebic gamoxataven molaparakes raimesadmi

damokidebulebas. maT miekuTvnebian ERimili, Tavis daqneva, mzeris mimarTuleba, mizanmimarTuli moZraobebi xeliT.

3. Jestebi _ emblemebi _ urTierTobaSi sityvebisa da frazebis Taviseburi Semcvlelebi. magaliTad mkerdis doneze xelebis gadaWdoba, xelis CamorTmevis msgavsad, xSirad niSnavs “gamarjoba”-s, Tavs zemoT aweuli _ “naxvamdis”.

4. Jestebi _ adaptorebi _ xelebis moZraobasTan dakavSirebuli adamianis specifikuri Cvevebi. es SeiZleba iyos: a) sxeulis calkeuli nawilebis mofxanva, SeTamaSeba; b) partniorTan Sexeba, xelis TaTuni; g)xelT arsebuli calkeuli sagnebis gadawyoba, xelis gadasma, triali (fanqari, Rilebi) da sxva.

5. Jestebi _ affeqtorebi _ Jestebi, romlebic saxis kunTebisa da sxeulis moZraobiT gamoxataven garkveul grZnobebs.

arseboben agreTve mikroJestebi: Tvalebis moZraoba, loyebis gawiTleba, wuTis gamavlobaSi wamwamebis xamxamis raodenobis gazrda, tuCebis pranWva da sxva.

praqtika gviCvenebs, rom rodesac adamianebs undaT gamoxaton TavianTi grZnobebi, isini mimarTaven Jestebs. swored amitom, Tqven unda SeiZinoT Cvevebi cru, winaaRmdegobrivi Jestebis amisacnobad. am Jestebis Tavisebureba mdgomareobs SemdegSi: isini azviadeben sust aRelvebas (xelebiTa korpusiT moZraobebis gaZlierebis demonstracia); Zlieri aRelvebis daTrgunva (am moZraobebis SezRudvis meoxebiT); es cru moZraobebi, rogorc wesi, iwyeba kidurebidan da mTavrdeba saxeze.

urTierTobis dros xSirad warmoiqmnebian Semdegi saxis Jestebi:

· Sefasebis Jestebi _ nikapis mosresva/mofxana, saCvenebeli TiTis gaSvera loyis gaswvriv, fexze adgoba da bolTas cema da sxva (adamiani afasebs informacias);

· darwmunebulobis Jestebi _ piramidis gumbaTis msgavsad TiTebis SeerTeba, skamze qanaoba;

· nervozulobisa da daurwmunebulobis Jestebi _ gadafskvnili TiTebi, xelisgulebi Cqmeta, magidaze TiTebis kakuni, skamis sazurgesTan sexeba, masze dajdomis win da sxva;

· TviTkontrolis Jestebi _ xelebi zurgs ukan, am dros erT xels uWiravs meore; skamis sazurgeze xelebit Cafrenili adamianis poza da sxva;

· lodinis Jestebi _ xelisgulebis sresva, gaoflili xelisgulebis neli SemSraleba qsoviliT;

· uaryofis Jestebi _ mkerdze dakrefili xelebi, ukan gadaweuli korpusi, cxviris wverTan Sexeba, gadajvaredinebuli xelebi da sxva;

· keTilganwyobis Jestebi _ mkerdze xelis dadeba, TanamosaubresTan impulsuri Sexeba da sxva;

· dominanturi Jestebi _ Jestebi dakavSirebuli didi TiTebis gabzekil demonstrirebasTan, xelebis mkveTri moZraoba zemodan qvemoT da sxva;

· aragulwrfeli Jestebi _ “pirze xelis dafareba”, “cxvirTan Sexeba”, Tanamosaubresagan korpusiT Semotrialeba, “Tvalebis ceceba” da sxva.

arasodes ar daiviwyoT kongurentoba, anu Jestebisa da metyvelebis Tanxvedra. maT Soris SeuTanxmebliba aris sicruis signali.

No comments:

Post a Comment